Prostaatkanker – oorzaak, symptomen en behandeling

Prostaat met goedaardige vergroting (groen) en kwaadaardige prostaatkanker (rood)

Bij de huisarts

Als u zich zorgen maakt of u prostaatkanker heeft, adviseren we u om dit te bespreken met uw huisarts. De huisarts kan uw PSA waarde laten bepalen en de prostaat bevoelen via de anus. Deze onderzoeken geven aan of u een verhoogde kans heeft op prostaatkanker.

PSA waarde

Als u uw huisarts vraagt om uw prostaat specifiek antigeen (PSA) te onderzoeken zal de huisarts eerst de voor- en nadelen van een PSA test met u bespreken. Een PSA test is een eenvoudige bloedtest maar de uitslag van deze test is een stuk ingewikkelder. PSA  kan een indicatie zijn van kanker in de prostaat, maar het is geen heldere indicatie. Lees verder over PSA en PSA waarde >

Bij een afwijkende PSA waarde kan de huisarts er voor kiezen de patiënt te verwijzen naar het ziekenhuis of Andros Clinics. Andros is erin gespecialiseerd om dit nauwkeuriger en veiliger op te sporen met precisiediagnostiek. We onderzoeken u op een minder belastende wijze.

Wat is prostaatkanker?

Prostaatkanker zijn cellen in de prostaat die ongecontroleerd beginnen te groeien waardoor tumoren ontstaan. De prostaat ligt onder de blaas om de plasbuis heen. Bijna alle prostaatkankers zijn adenocarcinomen. Deze kankers ontwikkelen zich vanuit de kliercellen, cellen die prostaatvloeistof maken dat in de prostaat aan sperma wordt toegevoegd.

Uitgezaaide prostaatkanker

Kankercellen kunnen zich verspreiden naar andere delen van het lichaam via bloed of lymfe. Vanuit de prostaat kunnen kankercellen op een andere plek in het lichaam terecht komen en daar verder groeien. Dat heet uitzaaien, uitzaaiingen of metastasen. Kanker wordt altijd genoemd naar de plaats waar het begon. Daarom kan er bijvoorbeeld ook prostaatkanker in de botten groeien. Want als kanker uitzaait van de prostaat naar de botten dan is het nog steeds prostaatkanker, en geen botkanker. 

Is prostaatkanker dodelijk?

Prostaatkanker is dodelijk als het uitzaait naar vitale organen. Jaarlijks sterven in Nederland bijna 3000 mannen aan prostaatkanker. Dat is meer dan aan borstkanker bij vrouwen of aan darmkanker bij mannen en vrouwen. De meeste mannen sterven niet aan prostaatkanker omdat ze een niet of minder agressieve prostaatkanker hebben die beperkt blijft tot de prostaat. Als prostaatkanker is uitgezaaid is het niet meer mogelijk om te genezen.

Niet of minder agressief

Prostaatkanker is vaak een zich traag ontwikkelende vorm van kanker en daarom bij de meerderheid van de mannen niet (meteen) gevaarlijk. Veel meer mannen sterven met prostaatkanker dan aan de ziekte. Een grote groep mannen gaat dus goed en wel door het leven met een tumor in de prostaat.

Als de prostaatkanker wel agressief is

Naast kanker in de prostaat die niet of niet direct behandeld hoeven te worden, is er ook een groep mannen die wél een agressieve prostaatkanker heeft. Deze agressieve prostaatkanker is levensbedreigend en kan vrijwel alleen genezend behandeld worden in een vroeg stadium, voordat de kanker is uitgezaaid.

Met precisiediagnostiek kunnen deze agressieve tumoren in de prostaat vroeger worden opgespoord en ongevaarlijke tumoren ‘met rust gelaten’ worden.

Prostaatkanker beter opsporen

In ons Centrum voor Prostaatkanker Precisiediagnostiek stellen we zeer gericht en specifiek vast of een man prostaatkanker heeft, hoe ernstig de kanker is, of deze behandeld moet worden en hoe. Precisiediagnostiek bestaat uit prostaatonderzoek dat goed onderscheid kan maken tussen potentieel gevaarlijke en ongevaarlijke tumoren.

MRI Prostaat Scan en gen-marker

Bij een serieuze verdenking op kanker in de prostaat maken we altijd eerst een speciale MRI (npMRI PIRADS) van de prostaat. Met dit MRI onderzoek kan goed onderscheid gemaakt worden tussen potentieel gevaarlijke en ongevaarlijke tumoren. We combineren de MRI-beelden met een gen-markeronderzoek (Select MDX). Als beide onderzoeken negatief zijn, is een biopsie niet meer nodig. Lees verder over MRI en prostaatkanker opsporen >

Betrouwbaardere biopsie door trefzeker prikken

Bij minder dan 50% van de mannen blijkt na het onderzoek met MRI en gen-marker toch een biopsie nodig. Is een biopsie toch nodig? Dan projecteren we de eerder gemaakte MRI beelden over de echobeelden om gericht in de verdachte plekken te kunnen prikken. Voor deze ‘live-fusie’ werken we met geavanceerde apparatuur en software om trefzekerder te biopteren.

Veiliger prostaat biopteren via huid

We biopteren veiliger omdat we via de huid prikken. Dus niet via de endeldarm zoals bij de traditionele prostaatbiopsie in het ziekenhuis. De kans op infectie is daardoor vele malen kleiner, zelfs zó klein dat antibiotica uit voorzorg niet langer nodig zijn. Uniek is dat we de biopsie onder lokale verdoving poliklinisch uitvoeren. Mannen kunnen dus direct naar huis na de biopsie. Lees verder over MRI fusie biopsie via huid >

Behandeling prostaatkanker

Behandeling van prostaatkanker waarbij de kanker beperkt is tot de prostaat kunnen sterk variëren: van niets doen en ‘active surveillance’ tot een operatieve verwijdering of bestraling van de prostaat. De prostaatcarcinoom behandeling hangt af van het soort tumor en de mate waarin deze gevorderd is. Lees verder over behandelingen >

Veelgestelde vragen

Hoe ontdek je prostaatkanker?

Alleen met een prostaat biopsie kan de prostaatkanker definitief vastgesteld worden. Eerst moet met een PSA test, lichamelijk onderzoek en een MRI prostaatscan gekeken worden of een prostaat biopsie echt nodig is. Een biopsie kan via de huid, soms wordt het nog via de anus gedaan maar dit is minder nauwkeurig en kan soms ernstige complicaties geven. Lees over ontdekken

Kan je van prostaatkanker genezen?

Ja, prostaatkanker kan worden genezen als het vroeg wordt ontdekt en behandeld. Met vroeg ontdekt bedoelen we voordat de prostaatkanker is uitgezaaid. Daarom is het vroeg opsporen van prostaatkanker en het maken van onderscheid tussen agressief en niet agressief zo belangrijk. Lees over tumor in prostaat opsporen

Op welke leeftijd moet ik controleren op prostaatkanker?

U bepaalt zelf of u uw PSA waarde wil laten meten. Het advies van European Association of Urology is met 50 à 55 jaar eenmalig de uitgangswaarde van PSA te meten. Voor ‘man at risk’ zoals o.a. prostaatkanker in de familie of van Afrikaanse origine is een jaarlijkse PSA controle aan te bevelen. Lees over PSA waarde

Is prostaatkanker erfelijk?

Ja, er is een duidelijke erfelijke factor bij het ontstaan en ontwikkelen van prostaatkanker. 5 tot 10% van de mannen met prostaatkanker heeft een erfelijke prostaatkanker, waarmee we bedoelen dat er in hun familie een verhoogd risico op de ziekte aanwezig is. Een familiegeschiedenis van prostaatkanker is de grootste risicofactor om als man zelf ook deze ziekte te ontwikkelen. Lees over erfelijkheid

Wie heeft een hoog risico op prostaatkanker?

De grootste risicofactor is leeftijd. Hoe ouder een man is, hoe groter de kans wordt op het krijgen van prostaatkanker. Sommige mannen hebben een verhoogd risico om prostaatkanker te krijgen of er aan te overlijden: als u van Afrikaanse origine bent of een familiegeschiedenis van prostaatkanker heeft. Ook mannen met sommige genetische aangeboren afwijkingen zoals het BRCA 2 gen hebben een duidelijk verhoogd risico.

Kan een bloedtest prostaatkanker opsporen?

Een bloedtest om prostaatkanker mee op te sporen is de PSA test. De test geeft niet aan of u prostaatkanker heeft maar hoeveel PSA uw prostaat aanmaakt. Meer PSA kan door prostaatkanker komen maar dat hoeft niet. De PSA test kan u doen bij de huisarts. Lees over PSA waarde

Wat doet een uroloog bij hoge PSA?

Als de PSA waarde hoog is of stijgt, is nader onderzoek door de uroloog nodig. De uroloog onderzoekt de prostaat met echo en bevoelt de prostaat. Bij verdenking op prostaatkanker wordt eerst met MRI gekeken. Daarna wordt besproken of een biopt, weefsel uit de prostaat
prikken, nodig is. Lees over tumor in prostaat opsporen

Wat zijn oorzaken van prostaatkanker?

Prostaatkanker kan bij elke man ontstaan. Voor sommige mannen is er een verhoogd risico. Bijvoorbeeld bij bepaalde etnische groepen of als prostaatkanker in de familie voorkomt. Lees over oorzaken

PSA waarde en prostaatkanker, hoe zit dat?

Als u uw huisarts vraagt om uw prostaat specifiek antigeen (PSA) te onderzoeken zal de huisarts eerst de voor- en nadelen van een PSA test met u bespreken. Een PSA test is een eenvoudige bloedtest maar de uitslag van deze test is een stuk ingewikkelder. Lees over PSA waarde

Prostaatkanker opsporen, hoe gaat dat?

Als bij de huisarts blijkt dat uw PSA waarde te hoog is of als een afwijking wordt gevoeld bij het rectaal toucheren wordt u doorverwezen naar een uroloog voor nader onderzoek. Dat kan een uroloog zijn van een ziekenhuis of een uroloog van het Andros Centrum voor Prostaatkanker Precisiediagnostiek. Lees over tumor in prostaat opsporen

Is een hoge PSA waarde altijd kanker aan de prostaat?

Nee, PSA is een eiwit dat normaal bij mannen in geringe mate in het bloed aanwezig is. Het wordt gevormd in het klierweefsel van de prostaat, zowel in een ‘gezonde’ prostaat als in een prostaatvergroting, prostaatontsteking of bij prostaatcarcinoom. In die gevallen geeft de prostaat meer PSA af in het bloed. Lees over hoge PSA waarde

Wat is een prostaatbiopsie?

Een prostaatbiopsie is het prikken van stukjes weefsel uit de prostaat voor onderzoek op prostaatcarcinoom. Vaak blijkt uit de MRI dat een biopsie niet nodig is. Er zijn verschillende methoden om te biopteren: prikken via endeldarm of via de huid, het aantal prikken en ‘zogenoemd blind’ of gericht in de prostaat prikken. Lees over prostaatbiopsie

Hoe wordt prostaatkanker behandeld?

Als de kanker beperkt is tot de prostaat kunnen de behandelingen sterk variëren: van niets doen en ‘active surveillance’ tot een operatieve verwijdering of bestraling van de prostaat. Dit hangt af van het soort tumor en de mate waarin deze gevorderd is. Lees over behandeling

Kan prostaatkanker weg gaan?

Prostaatkanker verdwijnt niet vanzelf. Je kan van prostaatkanker genezen als het nog niet is uitgezaaid. Van uitgezaaide prostaatkanker kan je niet genezen maar die kan meestal wel langdurig worden afgeremd zodat je langer blijft leven. Lees over behandeling

Hoe kan je jezelf thuis op prostaatkanker controleren?

Het is mogelijk om thuis een zelftest PSA doen. We adviseren dat niet omdat de uitslag te onduidelijk is. Beter bespreek je je zorgen met de huisarts en doe je de PSA test via de huisarts. Lees over prostaatkanker bij huisarts